آشنایی با علما و مشاهیر مدفون در حرم

شیخ طبرسی؛ پیشوای مفسران
(468 تا 548ق)

ابوعلی فضل بن حسن، معروف به شیخ #طبرسی و ملقّب به امین الاسلام، در سال468ق متولد شد. وی پس از فراگیری مقدمات در مشهد مقدس، تحصیلِ ادبیات عرب، قرائت و تفسیر، حدیث، حساب و جبر، فقه و اصول و کلام را آغاز کرد و در این علوم، تبحّر یافت. شیخ طبرسی از استادان به نامِ عصر خود، ازجمله شیخ طوسی و ابن بابَوَیه قمی کسب علم کرد. از شاگردان شایستۀ شیخ، باید به فرزندش ابونصر حسین بن فضل، صاحب کتاب مکارم الاخلاق، محمدبن علی بن شهرآشوب، نویسندۀ کتاب معالم العلماء و نیز علامه قطب راوندی اشاره کرد.
گرچه مورّخانی نظیر بیهقی، تألیفات شیخ طبرسی را بسیار دانسته‌اند، آنچه اکنون باقی مانده است به بیست عنوان نمی‌رسد؛ از آن‌جمله است:

1. مجمع البیان، در ده جلد که از بهترین تفاسیر شیعه بوده و به عنوان سرآمد تفاسیر، پس از شیخ در کانون توجه همۀ مسلمانان قرار گرفته است؛

2. جوامع الجامع که جامع فواید مجمع البیان و تفسیر کشاف زمخشری است؛

3. اعلام الوری باعلام الهدی، در فضایل معصومان که جمع نظریات شیعه و سنّی است.
برخی تاریخ نگاران انگیزۀ اولیۀ شیخ طبرسی را برای نوشتن تفسیر، اینگونه روایت کرده‌اند: سکته‌ای بر شیخ عارض می‌شود و خانواده‌اش به گمانِ وفات او، دفنش می‌کنند. وی پس از به هوش آمدن و خود را گرفتاردیدن، نذر میکند که درصورت رهایی، یک دوره تفسیر بنویسد. از قضا، کفن دزدی قبر شیخ را نبش می‌کند و اسباب نجات او را فراهم می‌آورد. وی تفسیر بزرگ مجمع البیان را پس از این واقعه می‌نویسد.

امین الاسلام طبرسی، سرانجام پس از هشتاد سال، در 548ق در سبزوار وفات کرد و پس از انتقال بدن مطهرش به مشهد، او را در گورستانی دفن کردند که بعدها به قتلگاه معروف شد. آرامگاه شیخ طبرسی، درحال حاضر، در ضلع شمال شرقی حرم مطهر و ابتدای خیابان طبرسی واقع است.