نظر امام جواد(علیه السلام) درباره بداءپذیر بودن قیام صاحب الزمان(عج)


یکی از گزاره‌های مربوط به موضوع مهدویت، آخرالزمان و عصر ظهور، موضوع وعده‌هاست که در منابع علمی و روایی با عنوان وعده‌های آخرالزمانی و وعده ظهور از آن یاد می‌شود.

در اهمیت موضوع وعده باید گفت واژۀ «وعد» 151 بار در قرآن به کار رفته که 91 بار از این تعداد با عنوان «وعد الله» یا وعده‌های الهی استعمال شده است و به امری اطلاق می‌شود که تحقق آن حتمی و غیرقابل بازگشت باشد؛ چه آن رویداد خیر و چه شرّ باشد. از این رو، خداوند در 10 آیه از آیات قرآن پس از ذکر وقایعی، از حق بودن وعده‌های خود صحبت کرده و فرموده است: «إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَق‏».

لذا بر اساس نظر مفسران شکی در وقوع وعده‌های الهی نیست و بداء یا تغییرپذیر نخواهد بود. بنابراین مواردی مثل وعده‌ خداوند به مؤمنان و صالحان مبنی بر جانشین قرار دادن آنان در زمین برای تمکین دین مرضی الهی در آیه 55 سوره مبارکه نور:
««وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ مِنکمُ ْ وَ عَمِلُواْ الصَّلِحَتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فىِ الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لهَمْ دِینهَمُ الَّذِى ارْتَضىَ لهَمْ وَ لَیُبَدِّلَنهَم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنىِ لَا یُشْرِکُونَ بىِ شَیًا وَ مَن کَفَرَ بَعْدَ ذَالِکَ فَأُوْلَئکَ هُمُ الْفَاسِقُون» از آنجایی که جزو وعده‌های خداوند است، به طور قطع رخ خواهد داد و بدائی در آن صورت نمی‌پذیرد.

در این باره در یک روایت ابوهاشم داود بن قاسم جعفرى می‌گوید: ما در محضر امام جواد(علیه السلام) بودیم و سخن از سفیانى به میان آمد و آنچه در روایات آمده که کار او از حتمیّات است. من به آن حضرت(علیه السلام) عرض کردم: آیا خدا را در امور حتمى بدائى پدید مى‏آید؟ فرمودند: «بله»، به آن حضرت(علیه السلام) عرض کردیم: پس با این ترتیب ما مى ‏ترسیم خدا در مورد حضرت ️قائم(عج) نیز بداء کند. فرمودند: «قطعاً قائم از وعده‏ هاست»؛ سپس با استناد به آیه 9 سوره مبارکه آل‌عمران فرمودند: «خداوند خلاف وعده خود رفتار نمى ‏کند؛ اللَّهُ‏ لا یُخْلِفُ‏ الْمِیعادَ».(غیبت نعمانی، ص 303)


? متن روایت: قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو هَاشِمٍ دَاوُدُ بْنُ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِیُّ قَالَ: کُنَّا عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الرِّضَا ع فَجَرَى ذِکْرُ السُّفْیَانِیِّ وَ مَا جَاءَ فِی الرِّوَایَةِ مِنْ أَنَّ أَمْرَهُ مِنَ الْمَحْتُومِ فَقُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع هَلْ یَبْدُو لِلَّهِ فِی الْمَحْتُومِ قَالَ نَعَمْ قُلْنَا لَهُ فَنَخَافُ أَنْ یَبْدُوَ لِلَّهِ فِی الْقَائِمِ‏ فَقَالَ إِنَّ الْقَائِمَ مِنَ الْمِیعَادِ وَ اللَّهُ‏ لا یُخْلِفُ‏ الْمِیعادَ.

2ـ آیه9 سوره آل‌عمران: «رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمیعادَ؛ پروردگارا، به یقین، تو در روزى که هیچ تردیدى در آن نیست، گردآورنده [جمله‏] مردمانى. قطعاً خداوند در وعده [خود] خلاف نمى‏کند».

#اللهم_عجل_لولیک_الفرج