ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجْنُونٍ وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِینِ وَمَا هُوَ عَلَی الْغَیْبِ بِضَنِینٍ وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَسْتَقِیمَ * وَمَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن یَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ [1]
ابو بصیر می گوید: امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: منظور از آیه:
«ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ»،
جبرئیل است.
عرض کردم: منظور از این آیه چیست: «مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ»؟
فرمود: منظور، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است. اوست که خداوند، خواستههای وی را برآورده میکند و در روز قیامت، صاحب مقام است، و منظور از: «وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجْنُونٍ»: منظور این است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم کم خِرَد و دیوانه نبود که امیر المؤمنین علیه السلام را پیشوا و هادی مردم تعیین کرد. و درباره این آیه فرمود: «وَمَا هُوَ عَلَی الْغَیْبِ بِضَنِینٍ»: منظور این است که خداوند عزّ و جلّ نسبت به پیامبر خویش صلی الله علیه و آله و سلم در امر غیب (رساندن وحی) بخیل نبود. و منظور از: «وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ»، فرمود: یعنی کاهنانی که در قریش بودند. خداوند آن سخنان را به شیاطینی که این کاهنان، سخنان آنها را به زبان میآوردند، نسبت داد و فرمود: «وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ»، مانند آنها. به ایشان عرض کردم: منظور از این آیات چیست: «فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ * إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ»؟
فرمود: در خصوص علی علیه السلام و ولایت او به کجا میروید، و به کجا فرار میکنید؟ «إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ» برای کسانی که خداوند از آنها در خصوص ولایت علی علیه السلام عهد و پیمان گرفت. و منظور از: «لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَسْتَقِیمَ»، در پیروی و اطاعت از علی علیه السلام و امامان بعد از وی - که صلوات و درود خدا بر همه آنان باد. عرض کردم: منظور از این آیه چیست: «وَمَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن یَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ»؟ فرمود: زیرا مشیت و اراده در اختیار خداوند است، نه در اختیار انسان ها. [2]
?[1]سوره تکویر،آیات20-29
?[2]تفسیر قمی، ج 2، ص 401
«ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ»