خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در #حجة_الوداع

حمد و ثنا از آن خداست او را سپاس گوئیم و از او کمک خواهیم و از او طلب بخشش کنیم و به سویش توبه کنیم و از پلیدیهای خویش و کردار ناپسندمان به خدا پناه می‌بریم.

آن را که خدا هدایتش فرمود گمراه‌کننده‌ای ندارد و اگر خدا گمراهش کند او را راهنمائی نباشد و شهادت می‌دهم که هیچ معبودی جز خداوند سزاوار پرستش نیست یگانه است و بی‌أنباز و شهادت می‌دهم که محمّد بنده و فرستاده اوست.

ای بندگان خدا! شما را به پروای الهی سفارش و بر فرمانبری او ترغیب می‌کنم و از او طلب خیر و صلاح می‌کنم و اکنون می‌گویم:

ای مردم! به آنچه برایتان شرح می‌دهم گوش فرا دهید زیرا نمیدانم شاید سال دیگر در این مکان شما را نبینم.

ای مردم! تا دم مرگ خون و آبروی هر یک از شما محترم است به مانند حرمت این روزتان در این شهرتان، هان آیا مأموریّت خود را رساندم؟ خداوندا تو شاهد باش!

هر آنکه نزدش امانتی است به صاحبش بازگرداند همانا معاملات ربوی دوران جاهلیّت به تمامی ملغی و باطل است و نخستین ربائی که لغو می‌کنم ربح پولهای عبّاس بن عبد المطّلب است و نیز هر خونی که در دوران جاهلیّت بر گرده کسی مانده همه اکنون هدر می‌باشد و نخستین خونی که هدر می‌کنم خون عامر بن ربیعة بن الحارث بن عبد المطّلب است و به تحقیق هر افتخار موروثی دوران جاهلیّت باطل است بجز خادمی کعبه و سقایت حاجّ و در قتل عمد قصاص است و قتل شبیه به عمد یعنی قتلی که با عصا و سنگ صورت گرفته باشد دیه‌اش صد شتر است و آنکه بیشتر از این طلبد این فزونی از آداب دوران جاهلیّت است.

ای مردم! براستی شیطان از اینکه در سرزمین شما پرستش شود مأیوس و ناامید گشته ولی هنوز به فرمانبری در غیر آن؛ یعنی در سبک گرفتن معاصی خشنود است.

ای مردم!
إِنَّمَا النَّسِی‌ءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عاماً وَ یُحَرِّمُونَهُ عاماً لِیُواطِؤُا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللَّهُ ( توبه: 37)
و به تحقیق روزگار به همان وضعیت و حالتی که در آن روز خداوند آسمانها و زمین را خلق کرد چرخیده و بازگشته است و
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ (توبه: 36)
سه ماه آن پی در پی است: «ذو القعدة، ذو الحجّة و محرّم» و «رجب» که بین ماه جمادی الثّانی و شعبان است. هان آیا حکم خدا را رساندم؟ بار إلها خود گواه باش!

ای مردم! همانا برای زنانتان بر شما حقّی است و نیز برای شما بر آنان حقّی است حقّ شما این است: کسی را به بسترتان نیاورد و جز با اجازه شما کسی را که مکروهش دارید به منزلتان راه ندهد و پاک نگهداشتن دامن خویش از هر زشتی، پس در صورت عدم رعایت این حقوق خداوند در سختگیری و ترک همخوابگی و تنبیهشان نه به اندازه‌ای که دردناک باشد به شما رخصت داده است و اگر پذیرفتند و شما را فرمان بردند پس غذا و پوشاکشان در حدّ معمولی و متعارف بر عهده شماست. آنان در نزد شما امانات الهی هستند و کامگیری از آنان را بنا بر حکم کتاب خدا بر خود حلال کرده‌اید پس تقوای الهی را در موردشان رعایت کرده و سفارشات مرا در حقّ آنان بپذیرید.

ای مردم! همانا مؤمنان با یک دیگر برادرند و برای هیچ مؤمنی مال برادرش جز با رضایت خاطر او روا نیست. هان! آیا دستورات الهی را رساندم؟ بار إلها خود شاهد باش!

مبادا به کفر بازگشته و یک دیگر را گردن زده و بکشید زیرا من در میان شما یادگاری قرار دادم که اگر از آن پیروی کنید هرگز گمراه نخواهید شد و آن یادگار، #کتاب_خدا است و #عترتم؛ که همان خاندانم می‌باشد، هان! آیا دستور خدا را رساندم؟ بار إلها خود گواه باش!

ای مردم! به تحقیق پروردگارتان یکی است و پدرتان نیز یکی است همه شما از آدم و او نیز از خاک بود
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ (حجرات: 13)
برای هیچ فرد عربی بر عجمی فضیلتی نیست مگر به پرهیزگاری. هان! آیا إبلاغ کردم؟ گفتند: آری، فرمود:
پس حاضر به غایب برساند.

ای مردم! همانا خداوند سهم هر وارثی را از میراث معیّن نموده و وصیّت به بیشتر از ثلث برای هیچ وارثی قابل اجرا نیست. فرزند متعلّق به صاحب بستر یعنی شوهر است و نصیب شخص زناکارکه مدّعی پدری آن فرزند شده خیبت و نومیدی است و آنکه ادّعای پدری غیر از پدرش و خود را به غیر مولای خود منتسب کند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردمان بر او باد و خداوند از او هیچ توبه و جریمه‌ای را نپذیرد و درود و رحمت خدا بر شما باد.

?تحف العقول/ترجمه جعفری، ص: 36-38