خصوصیات حق از نظر علی (ع)

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‏فرماید: “از خصوصیات حق این است که‏ به نفع احدی جاری نمی‏شود مگر آن که علیه او نیز جاری می‏شود و علیه کسی‏ جاری نمی‏شود مگر آنکه به نفع او نیز جاری می‏شود". یعنی حقوقی که در میان‏ مردم جریان دارد متبادل است، یکطرفی نیست، دو طرفی است.

چنین نیست‏ که مثلا بعضی صرفا به عهده دیگران حقوقی داشته باشند ولی خودشان از دیگران‏ حقی بر عهده نداشته باشند. مثلا پدران و مادران بر فرزندان حقوقی دارند که واجب الرعایة است ولی نباید چنین تصور کرد که این حقوق یکطرفی است‏ و تنها پدران و مادران هستند که بر اولاد حقوقی دارند، اولاد نیز حقوقی بر پدران و مادران دارند، بلکه در مرحله اول حقوق فرزندان تعلق می‏گیرد و در مرحله دوم حقوق پدر و مادر، زیرا طفل هنوز که کودک است صرفا یک‏ مسؤولیتی است بر دوش پدر و مادر و خودش هنوز توانایی مسؤولیتی را ندارد. و همچنین معلم و متعلم، استاد و شاگرد. به موازات حقوقی که‏ استاد بر شاگرد دارد از حق شناسی و احترام و ادب و دوست داشتن و اطاعت کردن، شاگرد نیز حقوقی بر معلم دارد از حسن تعلیم و تربیت و مراقبتها و دقتها و حسن عمل و غیره. و همچنین است زن و شوهر، هر کدام‏ بر دیگری حقوقی دارند.

هر کسی که فکر می‏کند به گردن دیگری حقی دارد، در همان حال باید بداند مدیون او هم هست. تنها ذات مقدس باری تعالی که‏ غنی کامل و مالک مطلق است از این قانون مستثنی است، خداوند متعال بر مخلوقات خود حقوقی دارد و بندگان او مدیون فضل و نعمت او و مسؤول امر او می‏باشند ولی ذات مقدس او مدیون هیچ موجودی نمی‏باشد.


? #حکمتهاواندرزها ، شهید مطهری (ره)