انواع ریا.
اول : ریا در عقیده (یعنی در باطن اعتقادی به خدا نداشته باشد ولی در ظاهر به خاطر جلب قلوب مردم و یا دفع خطر ازخود، با زبانش اظهار دینداری کند)
دوم: ریا درعمل (یعنی انجام اعمال واجب و یا حتی مستحب به نیت دیده شدن در بین مردم)
سوم : ریا در وصف عبادت (یعنی مثلا شخصی در مسجد و در جلوی چشم دیگران نماز را طوری بخواند که در خانه نمیخواند)
چهارم : ریا در شکل و قیافه (یعنی از جهت لباس و سر و صورت و ظاهر طوری خود را نشان دهد که واقعا اینطورنیست )
پنجم : ریا در معاشرت (یعنی در جامعه طوری رفتار نمیکند که واقعا هست ؛ در واقع با نقاب خود وارد جامعه میشود)
و اما ششم : ریا در گفتار (یعنی برای جلب توجه مردم و جای گرفتن در دل آنها ، هر جا که رسیده ، مشغول به موعظه ، پند و اندرز شده و میخواهد مردم را به یاد خدا بیندازد ؛ مثلا کلماتی از اخبار و اندرزهای حکمت آمیز را حفظ کرده ، به عنوان تکیه کلامش بیان میکند ، و لبانش را با اذکار و اوراد میجنباند ؛ مخصوصا اذکار و اورادی را انتخاب میکند که حروف صدا دار داشته باشد ، تا صدای ذکرهای او را همه کس بشنوند؛ اگر ببیند مردم به یاد خدا نیستند ، چه تاسف هایی میخورد!!! در حالی که ساعتها نشسته و ذکر نمیگوید ! و ابدا به یاد خدا نمیافتد ؛ یعنی هدف و مقصودش از گفتن ذکر و یاد خدا ، جلب توجه خلق است به سوی خود ، و نه رضای خالق !
البته اگر کسی در همهی حالات به یاد خدا بوده و در خلوت هم زبانش به ذکر خدا متذکر باشد ، انجام آن در انظار عموم نیز مانعی ندارد ؛ زیرا هدفش ؛ جلب رضای مردم نیست ، بلکه انسانی دایم الذکر است ..
از امام صادق (علیه السلام) نقل است که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند : ارزش هر عملی به نیت اوست ، و ارزش هر انسانی به نیت اوست !
امام جعفرصادق علیهالسلام:
اِیّاکَ وَالرِّیاءَ فاِنّه مَن عَمِلَ لِغَیرِ اللهِ وَکَلَهُ اللهُ اِلی مَن عَمِلَ لَه.
برحذر باش و از ریاکاری بپرهیز. هر کس که عملش برای «غیر» خدا باشد خدا نیز او را به همان «غیر» که برایش عمل کرده واگذار خواهد نمود.
(جامعالسعادات، ج 2، ص 373)
انواع ریا.