بسیاری از شهیدان و علمای بزرگ در موقع نماز وقتی به آیه “إِیَّاک نَعْبُدُ وَ إِیَّاک نَستَعِینُ"می رسیدند درحالتی عجیب و روحانی می رفتند و گریه آنها به عرش می رسیده است.همینطور در نماز امام زمان(عج) این آیه در هر رکعت صد بار خوانده می شود، تفسیر این آیه چیست که اینقدر با اهمیت است؟

پاسخ

در این آیه نکات فراوانی نهفته است مانند این نکات:

1) عبودیت یعنی بندگی. عبد یعنی مملوک که لازمه آن ذلت و خضوع در مقابل مالک است.

نمی­گوییم خدایا تو را می­پرستیم بلکه می­گوییم فقط تو را می­پرستیم که معنایش توحید در عبادت است و فقط از تو یاری می­جوییم یعنی توحید در افعال. و چون انسان می­بیند که نمی­تواند حق توحید را ادا کند این جمله را با سوز و گداز بر زبان جاری می­کند. در حقیقت حتی بندگی هم از ما برنمی­آید لذا در بندگی نمودن از خدا کمک می­خواهیم.در این آیه خدا را خطاب می­کنیم و معلوم است وقتی مملوک و عبد، خود را محضر مالک و رب می­یابد چه حالی به او دست می­دهد و برای اینکه(خود را) در مقابل(خدا) مطرح نکند(ما) می­گوید.

2) رمز عظمت این آیه آن است که ترجمان توحید عملی و توحید افعالی و عبادی می­باشد و به درستی تنها اندکی از انسانها می­توانند مصداق واقعی این معنا باشند. ما در زندگی روزمره خود هرچند به زبان استعانت از خداوند می­جوییم، ولی معمولا چشم به اسباب طبیعی و غیر طبیعی داریم، اما اولیاء الهی و موحدان واقعی دیده­ای می­یابند که از اسباب ظاهری گذر می­کند و جز حضرت حق مؤثری را نمی­یابند و تمام ممکنات و آثار آنان را عین ربط و تعلق به خداوند و حضرت حق می­بینند و به همین جهت غیر از خدا کسی را نمی­بینند تا او را عبادت کنند یا از او استعانت جویند.

3) تکرار زبانی بعضی از اذکار که مضامین عالی دارد اگر با دقت و توجه باشد نوعی تلقین به قلب آدمی است و او را به قبول آن مضمون وادار می­کند و چون توحید را از عقیده به عمل رساندن تمرین و تلقین و تکرار لازم دارد این آیه تکرار می­شود و در مثل نماز امام زمان سلام الله علیها صد بار تکرار می­شود.
علاوه این که، توحید عملی و عبادی مراتبی دارد که ممکن است انسان با تکرار این معانی به مراتب بالاتری دست یابد.